BỘ PHẬN HỖ TRỢ
Giải đáp thắc mắc và chia sẻ mẹo giúp bạn tận dụng tối đa chiếc Mac của mình
Mac 911
Giải pháp cho những vấn đề rắc rối nhất với Mac
Tác giả: Glenn Fleishman
CÁCH NGĂN Ổ CỨNG CỦA MAC NGỪNG QUAY
Ổ đĩa cứng (HDD) hoạt động bằng cách quay các đĩa từ bên trong. Chỉ khi đang quay, dữ liệu mới có thể được đọc hoặc ghi. Đã từ nhiều thập kỷ, ổ cứng có khả năng duy trì trạng thái trực tuyến mà không cần quay, tức là ở chế độ chờ. Điều này giúp giảm tiêu thụ điện năng và cũng có thể giảm hao mòn do nhiệt và hoạt động cơ học gây ra.
macOS tự động gửi tín hiệu đến các ổ cứng HDD nội bộ (trên các dòng Mac đời cũ) và cả các ổ cứng ngoài, yêu cầu chúng ngừng quay sau một khoảng thời gian không có hoạt động truy cập dữ liệu. Lần tiếp theo khi cần truy cập ổ cứng, sẽ có một chút độ trễ vì ổ đĩa cần thời gian để quay lại tốc độ hoạt động. Một số người dùng có nhu cầu sử dụng ổ cứng HDD không liên tục nhưng đều đặn, và họ thấy rằng những khoảng trễ nhỏ đó cộng dồn lại—và họ có lý do chính đáng để lo ngại về việc ổ đĩa quay lên và dừng lại liên tục gây ra hao mòn theo thời gian.
Một chiếc laptop Mac cung cấp bốn tùy chọn cho chế độ ngủ của ổ cứng.
Một chiếc laptop Mac cung cấp bốn tùy chọn cho chế độ ngủ của ổ cứng.
Một chiếc laptop Mac cung cấp bốn tùy chọn cho chế độ ngủ của ổ cứng.
Apple cung cấp một cách thân thiện để kiểm soát hành vi này trong phần Cài đặt Hệ thống thông qua tuỳ chọn “Put hard disks to sleep when possible” (Tạm dừng ổ cứng khi có thể):
Trên MacBook, vào Cài đặt Hệ thống → Pin và nhấp vào Tuỳ chọn. Bạn có thể chọn giữa các chế độ: Luôn luôn (mặc định) và ba tuỳ chọn khác: Chỉ khi dùng Pin, Chỉ khi dùng Adapter nguồn, hoặc Không bao giờ. Chế độ Chỉ khi dùng Pin hoặc Adapter nguồn sẽ chỉ cho phép ổ đĩa nghỉ khi đang sử dụng nguồn năng lượng đó, điều này có thể vẫn là mong muốn. Chế độ Không bao giờ sẽ làm đúng như tên gọi—macOS sẽ không cố gắng dừng ổ đĩa.
Trên Mac để bàn, vào Cài đặt Hệ thống → Năng lượng. Tại đây, bạn có thể bật hoặc tắt tuỳ chọn này, vì các máy Mac để bàn yêu cầu dùng adapter nguồn.
Một máy tính Mac để bàn cho phép bạn bật hoặc tắt tính năng quay xuống ổ cứng.
Một số ổ cứng HDD và một số bản cài đặt macOS có thể bỏ qua tuỳ chọn này và vẫn tự động dừng quay sau một khoảng thời gian ngắn. Nếu bạn thấy điều này không chấp nhận được, bạn có thể mở Ứng dụng → Tiện ích → Terminal và nhập lệnh sau rồi nhấn Return; nhập mật khẩu quản trị khi được yêu cầu:
sudo pmset -a disksleep 0
Số 0 có nghĩa là không bao giờ cho ổ đĩa nghỉ. Tuy nhiên, bạn có thể đặt một giá trị cao hơn tính theo phút, ví dụ 30 có nghĩa là 30 phút.
Bạn không thể dùng dòng lệnh để đặt lại thời gian nghỉ ổ cứng về mặc định, vốn dường như là 10 phút trên một chiếc Mac để bàn chưa được thay đổi cấu hình mà tôi đã kiểm tra.
KHÔNG, BẠN KHÔNG THỂ ĐẶT MẶC ĐỊNH VỊ TRÍ “LƯU DƯỚI DẠNG” TRÊN MACOS
Nghe có vẻ hiển nhiên: Khi bạn mở một tệp trong ứng dụng thông qua menu Tệp → Mở, bạn sẽ muốn vị trí đó cũng được chọn sẵn khi chọn Tệp → Lưu cho một tệp mới hoặc Tệp → Lưu dưới dạng (có thể cần nhấn phím Option) để lưu tài liệu với tên mới. Nhấp vào tên thư mục hiện tại sẽ hiển thị các thư mục gần đây. Danh sách thả xuống sẽ hiển thị các vị trí bạn đã sử dụng gần đây.
Hộp thoại Mở (và Lưu thành) không giữ lại vị trí cuối cùng bạn đã mở hoặc lưu trên macOS.
PHẢI LÀM GÌ KHI TIME MACHINE BÁO SAI LÀ MAC CỦA BẠN ĐANG DÙNG PIN
Sao lưu tự động với Time Machine nên là một quy trình “thiết lập một lần và quên đi”. Một khi đã bật, macOS chỉ cảnh báo bạn khi có điều gì đó không ổn. Không có cảnh báo, và—hầu như luôn luôn—các bản sao lưu vẫn tiếp tục diễn ra. (macOS tự động thực hiện kiểm tra tính toàn vẹn của các ổ Time Machine, hoặc bạn có thể tự kiểm tra thủ công tại fave.co/43hvDfF.)
Một độc giả của Macworld bắt đầu nhận được thông báo này trên chiếc MacBook của họ và cần giúp đỡ để chẩn đoán:
Thông báo đơn giản này có thể hoàn toàn sai:
Không có bản sao lưu trong X ngày
Thông điệp đơn giản này có thể hoàn toàn sai.
Bản sao lưu gần nhất không hoàn tất vì máy tính của bạn đang chạy bằng pin.
Cảnh báo này lại xuất hiện một cách phi lý khi chiếc laptop của họ đang cắm sạc. Họ đã thử sao lưu thủ công nhưng vẫn nhận được thông báo rằng máy đang dùng pin và không thể hoàn tất sao lưu.
Thông báo này có thể đúng với một số người dùng, nhưng thường xuất hiện sai hoàn cảnh. Gây thêm nhầm lẫn, cảnh báo đôi khi xuất hiện sau khi sao lưu thành công với Time Machine, khiến người dùng không hiểu vì sao nó lại hiện ra.
Dưới đây là một vài điều bạn có thể thử để ngăn cảnh báo này xuất hiện:
Vấn đề về ổ đĩa
Nếu bạn đang cắm ổ đĩa trực tiếp vào laptop hoặc sử dụng sao lưu Time Machine qua mạng, một số người dùng đã phát hiện cảnh báo về pin xuất hiện khi ổ Time Machine gặp lỗi. Hãy mở Disk Utility và sửa ổ Time Machine (fave.co/3F3Cfo5).
Vì Time Machine duy trì trạng thái hoạt động liên tục trên các ổ đĩa mà nó sử dụng, bạn có thể cần tắt Time Machine (trong Cài đặt hệ thống → Chung → Time Machine) để sửa ổ sao lưu.
Sạc tối ưu hoặc Chế độ năng lượng thấp đang hoạt động
Tính năng sạc tối ưu trên các máy tính xách tay Apple giúp kéo dài tuổi thọ pin bằng cách theo dõi hành vi sử dụng của bạn theo thời gian. Nếu macOS nhận thấy bạn thường xuyên cắm sạc máy qua đêm hoặc trong thời gian dài, hệ thống sẽ chỉ sạc pin lên 80% ban đầu, giữ ở mức đó, và chỉ sạc tiếp lên 100% đúng vào thời điểm bạn thường rút sạc để mang máy đi làm hoặc di chuyển.
Việc giữ pin ở mức 80% giúp giảm tình trạng nóng máy không cần thiết, nhưng cũng có thể làm gián đoạn các bản sao lưu của Time Machine. Máy có thể nghĩ rằng nó đang dùng pin ngay cả khi đang được cắm sạc. Bạn có thể tắt tính năng sạc tối ưu trong Cài đặt hệ thống → Pin bằng cách nhấp vào biểu tượng thông tin (i) bên cạnh mục Tình trạng pin, rồi tắt tùy chọn Sạc pin tối ưu. Tuy nhiên, điều này có thể ảnh hưởng đến dung lượng và tuổi thọ pin về lâu dài.
Kích hoạt sao lưu Time Machine khi dùng pin
Tắt Sạc pin tối ưu có thể khiến Time Machine bắt đầu sao lưu—nhưng không đảm bảo.
Một nguyên nhân khác có thể là Chế độ năng lượng thấp. Hãy đảm bảo bạn đã đặt Chế độ năng lượng thấp ở mức Không bao giờ hoặc Chỉ khi dùng pin trong bảng cài đặt Pin.
Nguồn điện pin trên ổ đĩa mạng
.jpeg)
Việc tắt tính năng Sạc Pin Tối ưu có thể thuyết phục Time Machine thực hiện sao lưu—nhưng có thể không.
Nếu bạn đang sao lưu máy Mac của mình vào một ổ đĩa được kết nối với một máy Mac khác trong cùng mạng, thì máy Mac đó cũng không được sử dụng nguồn pin — và macOS cũng không được cho rằng nó đang dùng pin. Nếu điểm đến mạng là một chiếc laptop, hãy đảm bảo bạn cũng thử thay đổi các cài đặt bên trên trên thiết bị đó.
Thông báo cảnh báo được đề cập ở trên dường như phù hợp với tuỳ chọn Time Machine trong Cài đặt hệ thống → Chung → Time Machine khi bạn nhấn vào Tuỳ chọn: “Sao lưu khi dùng pin.” Khi cài đặt này bị tắt, bạn có thể mong đợi rằng Time Machine sẽ không thực hiện sao lưu khi laptop không được cắm sạc.
Ngược lại, nếu cài đặt này được bật, Time Machine sẽ tiến hành sao lưu ngay cả khi đang dùng pin. Điều này có thể giúp tránh lỗi — có thể vậy.
Để Time Machine thực hiện sao lưu khi đang dùng pin để tránh lỗi — có thể là một giải pháp.
Tuy nhiên, không phải người dùng nào cũng thấy việc thay đổi cài đặt này giúp khắc phục lỗi được đề cập trong bài viết.
Không có cách nào trong số trên có thể giải quyết vấn đề.
Thật đáng tiếc, ngay cả sau khi bạn đã thực hiện tất cả các thay đổi nêu trên, bạn vẫn không thể chắc chắn rằng cảnh báo sẽ biến mất hoặc việc sao lưu sẽ hoàn tất. Đây chính là trường hợp của độc giả đã gửi câu hỏi này. Các báo cáo về vấn đề này đã xuất hiện ít nhất từ phiên bản macOS 13 Ventura (mùa thu 2022), vì vậy có thể đây là một lỗi dai dẳng và thất thường mà Apple vẫn cần khắc phục hoặc cung cấp thêm hướng dẫn cho người dùng khi lỗi xuất hiện.
Những gì bạn có thể làm bất cứ khi nào thấy cảnh báo này, sau khi đã thực hiện các bước khắc phục được đề cập trong bài viết này, là sử dụng biểu tượng Time Machine trên thanh menu để kiểm tra thời điểm sao lưu gần nhất. Nếu bạn không thấy biểu tượng này, hãy vào Cài đặt hệ thống → Trung tâm điều khiển, và trong mục Chỉ hiển thị trên thanh menu, chọn Hiển thị trên thanh menu cho Time Machine. Dù vậy, vẫn có thể một số bản sao lưu sẽ thất bại, và một cách bất thường, hệ thống sẽ thông báo rằng máy tính xách tay của bạn đang sử dụng nguồn pin.
CÁCH QUẢN LÝ FILEVAULT ĐỂ DUY TRÌ KẾT NỐI TỪ XA VỚI MÁY MAC CỦA BẠN
Hệ thống bảo mật FileVault, được giới thiệu từ nhiều năm trước trên macOS, ngăn chặn người khác khởi động hoặc khởi động lại máy tính của bạn và truy cập vào ổ đĩa khởi động, vốn được mã hóa.
(FileVault trước đây phụ trách việc mã hóa, nhưng hiện nay nó được xử lý bằng phần cứng và luôn được bật trên bất kỳ máy Mac Intel nào có chip bảo mật T2 cũng như tất cả máy Mac sử dụng chip Apple Silicon dòng M.)
Điều này gây ra một vấn đề nếu bạn sử dụng truy cập màn hình từ xa để điều khiển máy Mac. Nếu bạn cần thực hiện một thay đổi đòi hỏi phải khởi động lại máy Mac, máy sẽ quay về màn hình đăng nhập FileVault, và màn hình này không thể được truy cập qua phần mềm điều khiển từ xa. Bạn bắt buộc phải nhập mật khẩu tại màn hình này để mở khóa ổ đĩa khởi động và vào được macOS.
Khởi động lại thủ công và bỏ qua FileVault
Nếu bạn cần khởi động lại thủ công sau khi đã thực hiện thay đổi, bạn có thể sử dụng một lệnh Terminal để khởi động máy tính vào macOS một lần duy nhất.
1. Thực hiện mọi thay đổi trên máy Mac được điều khiển từ xa trước khi khởi động lại. Điều này có thể bao gồm việc cài đặt phần mềm yêu cầu Khởi động lại. Đừng nhấn nút đó
2. Mở Terminal và nhập: sudo fdesetup authrestart -delayminutes 0 rồi nhấn Return. Bạn có thể thay số 0 bằng số phút muốn máy đợi trước khi khởi động lại, hoặc giữ nguyên để khởi động ngay lập tức.
3. Sau khi máy Mac khởi động lại, bạn sẽ có thể tiếp tục phiên làm việc từ xa và truy cập vào cửa sổ đăng nhập để nhập mật khẩu tài khoản.
Bạn có thể tắt FileVault trong Cài đặt Hệ thống.
Ba lưu ý quan trọng:
Lệnh này chỉ áp dụng cho lần khởi động lại được tạo bởi lệnh fdesetup. Các lần khởi động lại tiếp theo sẽ quay lại màn hình đăng nhập FileVault như bình thường.
Nếu bạn khởi động máy từ trạng thái tắt nguồn hoặc dùng công tắc điện từ xa như HomeKit, UPS..., bạn vẫn sẽ cần đăng nhập qua FileVault.
Có khả năng lệnh fdesetup sẽ hoạt động sai và không cho phép bạn truy cập lại máy như mong muốn.
Tắt FileVault để đảm bảo truy cập từ xa
Bạn có thể tắt FileVault trong Cài đặt hệ thống → Quyền riêng tư & Bảo mật → FileVault.
Sau đó, mỗi khi máy Mac của bạn khởi động lại, nó sẽ luôn cho phép truy cập từ màn hình đăng nhập chính của macOS.
Điều này hữu ích trong trường hợp mất điện, sự cố và khởi động lại tự động, hoặc khi bạn khởi động lại thủ công.
(Hãy đảm bảo rằng tùy chọn Cài đặt hệ thống → Năng lượng → Tự động khởi động sau khi mất điện đã được bật.)
Tuy nhiên, việc này đi kèm với rủi ro là dữ liệu của bạn có thể rơi vào tay kẻ xấu.
Khi FileVault bị tắt, bất kỳ ai có quyền truy cập vào máy tính của bạn đều có thể khởi động vào recoveryOS—thường được dùng để truy cập Disk Utility hoặc cài lại macOS—và dễ dàng lấy toàn bộ tệp tin được lưu trữ.
Việc tắt FileVault là một thực tiễn phổ biến đối với các máy Mac được sử dụng làm máy chủ, vốn thường được đặt trong phòng khóa, có bảo vệ bằng sinh trắc học hoặc mã truy cập đặc biệt, và được giám sát bằng camera an ninh.
Đối với người dùng tại nhà, hãy cân nhắc liệu máy Mac của bạn có thường xuyên được mang ra ngoài hay không,
bạn dễ bị mất trộm đến mức nào, và bạn có lo ngại dữ liệu của mình sẽ rơi vào tay người khác hay không.