TÔI CHẶN MỌI QUẢNG CÁO TRÊN YOUTUBE. VÀ TÔI KHÔNG XẤU HỔ KHI THỪA NHẬN ĐIỀU ĐÓ
Nguồn: Xem bài viết gốc ở đây
Ảnh: NiP STUDIO/Shutterstock.com
Tôi chặn mọi quảng cáo trên YouTube. Và tôi là một kẻ đạo đức giả khi làm vậy. Nhưng tôi không xấu hổ. Bởi vì thông qua một loạt sai lầm và những quyết định có tính chất tiêu cực, Google đã có hệ thống biến YouTube thành một trải nghiệm xem ngày càng tệ đi, lạm dụng vị thế độc quyền của mình như một ngôi nhà mặc định của video trên internet.
Tôi là kẻ đạo đức giả vì chặn quảng cáo
Hãy bắt đầu bài viết này với một chút bối cảnh. Là một người viết web, tôi lẽ ra không nên chặn quảng cáo trên internet. Phần lớn số tiền tôi kiếm được trong 13 năm qua đến từ các quảng cáo trên web, giống như những quảng cáo mà bạn có thể đang thấy phía trên, phía dưới và xung quanh những dòng chữ này. Một cây viết hiện đại cho một trang miễn phí mà lại chặn quảng cáo thì cũng giống như một người ăn chay làm nghề đồ tể: ít nhất là có vấn đề.
Quảng cáo là cách mà phần lớn nội dung trên internet được duy trì. Google, Facebook, Reddit, LinkedIn, TikTok, mạng xã hội từng được biết đến với cái tên Twitter — nếu bạn đang truy cập thông tin miễn phí, thì gần như chắc chắn là quảng cáo đang trả tiền cho điều đó. Google không đơn thuần là một công ty tìm kiếm, mà là công ty quảng cáo lớn nhất hành tinh. Và điều đó bao gồm cả các dịch vụ con của Google như Gmail, Google Docs và YouTube.
Nhưng việc quảng cáo là yếu tố sống còn của web không có nghĩa là nó không có vấn đề. Quảng cáo trên web hiện đại được nhắm mục tiêu với độ chính xác đáng kinh ngạc. Hồ sơ quảng cáo của bạn, được tổng hợp và cập nhật thông qua các cookie theo dõi, có thể bao gồm nhiều thông tin hơn bạn tưởng — và chắc chắn sẽ khiến bạn thấy không thoải mái nếu bạn thấy nó.
Quảng cáo làm rối mắt các trang web và che khuất nội dung mà lẽ ra nó phải hỗ trợ, làm chậm hiệu năng với hàng loạt video và hoạt họa không cần thiết. Và đó là khi nó không tích cực gây hại, phát tán phần mềm độc hại hoặc thông tin sai lệch có chủ đích, hoặc đơn giản là bán hàng lừa đảo. Google chính thức cố gắng kiểm soát những gì được quảng cáo trên hệ thống của mình, cũng như các ông lớn quảng cáo khác, nhưng hệ thống tự động này có những lỗ hổng sẵn có mà luôn bị rò rỉ ra những thứ kinh khủng.
Vậy nên vâng, tôi dùng trình chặn quảng cáo trên trình duyệt của mình, dù có đạo đức giả đến đâu. Và tôi cũng không trách ai khác vì làm điều tương tự. Nó đã trở thành một công cụ thiết yếu đối với bất kỳ người dùng công nghệ hiện đại nào.
Tôi bật chặn quảng cáo thủ công chỉ với những quảng cáo phiền toái và gây khó chịu nhất. Vậy nên tôi chỉ là một kẻ đạo đức giả… vừa vừa thôi.
Michael Crider/Foundry
Để giữ lại một chút phẩm giá, tôi không chặn hết quảng cáo. Tôi sử dụng một danh sách cho phép ngược, chỉ chặn quảng cáo thủ công trên những trang web khiến máy tôi chậm lại vì quá nhiều video và hoạt họa làm tụt hiệu năng, và chỉ khi tôi không còn lựa chọn thay thế nào khác. Là người làm việc online và mở hàng tá tab và cửa sổ cùng lúc, tôi thực sự không có lựa chọn nào khác ngoài việc chặn rất nhiều quảng cáo — ngay cả trên chiếc máy bàn mạnh mẽ với 32GB RAM của tôi. Tính năng danh sách cho phép ngược là một trong những lý do tôi khuyên dùng AdGuard thay vì các lựa chọn phổ biến như AdBlock Plus.
Dựa trên những tiêu chí đó, lẽ ra tôi không nên chặn quảng cáo trên YouTube. Chúng không làm giảm hiệu năng (nhiều), và dù có phiền phức đến mấy thì chúng cũng là nguồn thu giúp trả tiền cho nội dung mà tôi xem miễn phí. Trường hợp rõ ràng rồi đúng không?
Google khiến YouTube tệ hơn để bạn phải trả tiền để hoàn tác điều đó
Sai rồi. Trong vài năm qua, Google đã lạm dụng YouTube, người xem và cả người sáng tạo ở mọi cơ hội có thể, và tôi thực sự phát ngán. Vì YouTube gần như là độc quyền trên web (và không phải là nền tảng duy nhất mà Google đang lạm dụng), tôi chẳng cảm thấy xấu hổ gì khi tìm cách lách khỏi những nỗ lực của họ nhằm buộc tôi phải trả tiền – dù là bằng tiền hay sự chú ý. Vive la resistance.
Ngày xưa tôi vẫn xem quảng cáo trên YouTube, kiên nhẫn chờ nút “bỏ qua” hiện ra, nghiến răng chịu đựng khi thời gian chờ ngày càng lâu hơn. Tôi bắt đầu nghĩ đến việc chặn quảng cáo khi phải xem các đoạn quảng cáo không thể bỏ qua dài 30 giây trước các trailer phim do các hãng Hollywood đăng — quảng cáo để xem quảng cáo, như một tấm gương méo mó của những đoạn preview dài lê thê ở rạp chiếu phim. Nhưng giọt nước tràn ly là khi Google bắt đầu hiển thị hai quảng cáo liên tiếp trước gần như mọi video.
Quảng cáo chính trị trên YouTube
Chán ngấy với các quảng cáo chính trị trên YouTube mà về cơ bản chỉ bảo bạn phải lo sợ? Ráng chịu thôi.
Michael Crider/Foundry
Tình cờ là tôi bắt đầu thấy quảng cáo gấp đôi đúng vào thời điểm YouTube Premium được giới thiệu vào năm 2018. Tất nhiên, đó không phải là trùng hợp. Google cố tình làm trải nghiệm YouTube tệ đi đúng lúc họ ra mắt tùy chọn trả phí để làm nó tốt hơn.
Chúng ta đã thấy điều tương tự xảy ra với hầu hết các nền tảng video phổ biến: một gói hỗ trợ bằng quảng cáo giá rẻ xuất hiện, và đột nhiên trải nghiệm không quảng cáo trở thành “cao cấp”. Amazon thậm chí không buồn giấu giếm — họ đơn giản biến mọi thứ trên Prime Video thành có quảng cáo, và bảo ai không thích thì hãy trả thêm tiền. Phải nói là trả thêm, vì Prime vốn dĩ đã là một dịch vụ có phí.
Việc cố tình làm cho dịch vụ của bạn trở nên tệ hơn chỉ để người dùng phải trả tiền để hoàn tác điều đó thực sự khiến tôi phát bực. Tôi quyết định sẽ chặn mọi quảng cáo trên YouTube có thể và không bao giờ trả tiền, chỉ đơn giản là để trả đũa. Và tôi đã làm được.
Cách tôi chặn mọi quảng cáo YouTube – kể cả những quảng cáo không phải của YouTube
Trên máy tính để bàn, cách đơn giản nhất là dùng một trình chặn quảng cáo thông thường. Cá nhân tôi thích AdGuard, vốn khá ổn định trong việc này. Và nó hoạt động trên hầu hết mọi trình duyệt, bao gồm cả “cạ cứng” mới của tôi là Vivaldi.
Khi bạn đã làm được bước này, còn có nhiều cách khác để cải thiện trải nghiệm mà chắc chắn Google sẽ không thích. Bạn có thể bỏ qua các phần intro hay outro lặp lại của kênh, thậm chí tự động nhảy qua các đoạn quảng cáo tài trợ mà các kênh buộc phải dùng khi YouTube không trả đủ tiền cho họ (quảng cáo chồng lên quảng cáo). Trang giới thiệu của tiện ích SponsorBlock cho biết nó đã tự động bỏ qua hàng nghìn năm quảng cáo tích hợp cho người dùng.
SponsorBlock
Nhưng đó chỉ là trên máy tính. Còn thiết bị di động thì sao, nơi mà phần lớn thế giới đang xem YouTube? Trên Android thì việc này khá dễ, dù không hẳn là đơn giản. Bạn có thể dùng một công cụ như ReVanced để chỉnh sửa ứng dụng chính thức, tích hợp các công cụ chặn quảng cáo trực tiếp vào một phiên bản được tùy chỉnh. Ngoài việc chặn quảng cáo và bỏ qua các phần tài trợ, nó còn có thể mở khóa những tính năng mà Google đặt sau bức tường trả phí Premium, như khả năng phát âm thanh nền khi bạn dùng ứng dụng khác hoặc tắt màn hình.
ReVanced Manager
Công cụ ReVanced, giúp chỉnh sửa ứng dụng YouTube chính thức trên Android, khiến dịch vụ trở nên dễ chịu trở lại.
Michael Crider/Foundry
Để minh bạch hoàn toàn: Đây là việc mà Google chắc chắn sẽ gọi là ăn cắp, và rõ ràng là vi phạm điều khoản sử dụng của YouTube. Đó là lý do họ chống lại các ứng dụng kiểu này rất quyết liệt.
Bạn dùng iPhone thay vì Android, hoặc không hứng thú với việc phải loay hoay chỉnh sửa ứng dụng chính thức? Vẫn còn các lựa chọn khác. Bạn có thể xem YouTube qua trình duyệt di động như DuckDuckGo để dễ dàng chặn quảng cáo và phát âm thanh nền. Cũng có một số ứng dụng như PopTube – về cơ bản là các ứng dụng YouTube của bên thứ ba, cố gắng lách khỏi các hạn chế của Google.
Nếu mọi thứ đều thất bại, bạn có thể dùng VPN để giả vờ mình đang ở một quốc gia mà Google cho rằng không đáng để hiển thị quảng cáo. Và vì tôi vẫn cần kiếm sống, đây là một vài dịch vụ VPN bạn có thể cân nhắc. Nhân tiện, dịch vụ VPN mà tôi đang trả phí hàng tháng còn rẻ hơn cả gói YouTube Premium.
Chơi trò mèo vờn chuột với Google
Google đang cố hết sức để vượt qua các phương pháp chặn quảng cáo khi chúng ngày càng phổ biến. “Kẻ giữ chìa khóa” này đã và đang thử nghiệm đủ mọi cách để đảm bảo bạn hoặc phải trả tiền, hoặc phải xem quảng cáo — ứng dụng “Vanced” gốc từng phải ngừng hoạt động vì lo ngại hậu quả pháp lý. Google cũng đã làm chậm hiệu năng của YouTube đối với người dùng chặn quảng cáo, cố tình khiến trải nghiệm trở nên khó chịu. Nhưng mỗi lần như vậy, những người phát triển trình chặn quảng cáo lại giành chiến thắng. Vì YouTube có thể vận hành nhờ tiền, nhưng những nhà phát triển trình chặn quảng cáo thì vận hành bằng… sự cay cú.
Nỗ lực tiếp theo của Google để qua mặt các trình chặn quảng cáo là nhúng quảng cáo trực tiếp vào dòng video gốc, mã hóa quảng cáo vào cùng một tệp với video. Đây là một gánh nặng kỹ thuật lớn, gây áp lực đáng kể lên các trung tâm dữ liệu của YouTube. Và tôi không nghĩ nó sẽ hiệu quả, kể cả khi họ làm cho nó hoạt động được. Các công cụ vượt qua quảng cáo được mã hóa cứng trong video đã tồn tại rồi, và thường xuất hiện chỉ vài giờ sau khi một video mới được đăng trên kênh nổi tiếng.
Nếu tất cả những điều này chỉ để tiết kiệm 15 đô mỗi tháng nghe có vẻ quá mức, thì đúng là vậy thật. Nhất là khi tôi xem YouTube còn nhiều hơn bất kỳ dịch vụ phát trực tuyến nào mà tôi đang trả tiền. Nhưng tôi không phải là người duy nhất ngán ngẩm với nền tảng này, và đáng buồn thay, không có lựa chọn thay thế thực sự nào. Ngay cả các nhà sáng tạo nội dung trên YouTube cũng đang phát chán.
Ngay cả nhà sáng tạo nội dung YouTube cũng chán YouTube
Bạn không thể xem một kênh YouTube chuyên nghiệp trong thời gian dài mà không nghe họ than phiền về việc video bị gỡ xuống do những yêu cầu bản quyền quá mức và đôi khi là mờ ám về mặt pháp lý, vì hệ thống tự động của YouTube để con người xử lý chuyện "sử dụng hợp lý." Có cả những cách tinh vi hơn, như gắn cờ video bằng thông báo bản quyền nhưng không gỡ video xuống, mà chỉ chiếm (hoặc cướp trắng) doanh thu mà video đó tạo ra. Đây vốn là một hệ thống được thiết kế để kết thúc thời kỳ “tự do vô chính phủ” của YouTube trước khi về tay Google, nhưng giờ đây nó bị biến thành vũ khí để các tập đoàn lớn hút máu công sức thật sự của các nhà sáng tạo nội dung.
Và đó là còn chưa nói đến việc các nhà quảng cáo có chịu chi tiền cho video đó hay không. Hệ thống tắt kiếm tiền của YouTube, trong đó Google đơn giản là từ chối trả tiền cho nhà sáng tạo vì nhà quảng cáo không muốn dính dáng đến các chủ đề “nhạy cảm”, cũng là một tai họa không kém với những ai đang cố kiếm sống trên nền tảng này. Bạn sẽ thấy các nhà sáng tạo tự kiểm duyệt lời nói của mình để tránh chửi thề quá sớm, hoặc dùng những cách nói vòng vo vô lý như “unalive” thay vì “giết người”, hay “tự xóa” thay vì “tự sát” — những chủ đề vẫn xuất hiện cạnh quảng cáo tiền tỷ trên truyền hình mỗi ngày.
Video dưới đây (đã bị tắt kiếm tiền) có rất nhiều lời chửi thề. Cảnh báo trước. Thấy không, có khó gì đâu?
https://youtu.be/JCncSh13x7s
Hãy thử làm video về tội phạm thực sự mà không nói từ “giết người”, và bạn sẽ hiểu tại sao các nhà sáng tạo YouTube lúc nào cũng nài nỉ bạn theo dõi họ trên Patreon. Vì kiếm tiền trên YouTube đang ngày càng khó… và chẳng thể trách ai ngoài chính YouTube.
Và để làm gì?
Khi tôi dùng YouTube trên một trình duyệt khác hoặc tắt các extension, tôi vẫn thấy mấy quảng cáo rác y như cũ. Những “phương pháp huấn luyện” lộ liễu cho các trò lừa đảo làm giàu nhanh chóng — kiểu rác rưởi từng lừa người ta trên truyền hình đêm khuya 30 năm trước. Các game di động ăn cắp ý tưởng và dối trá trắng trợn về gameplay thật. Quảng cáo “hẹn hò” với các người mẫu Photoshop nhìn như giả hoặc là nạn nhân của nạn buôn người. Và gần đây, vô số quảng cáo chính trị không hề có tiêu chuẩn nào về chất lượng hay sự thật.
Tôi thậm chí còn thấy quảng cáo… cho trình chặn quảng cáo. Tức là Google đang nhận tiền để quảng cáo các sản phẩm trên YouTube… những sản phẩm mà chính họ cấm bạn dùng trên YouTube theo Điều khoản Dịch vụ. YouTube dường như có tiêu chuẩn thấp hơn rất nhiều với người mua quảng cáo so với những người tạo ra nội dung giúp quảng cáo đó tồn tại.
Dropout.tv
Để nhẹ lòng hơn phần nào, tôi vẫn trả tiền cho một số nội dung mình xem. Thực tế, tôi dùng Patreon để ủng hộ những kênh yêu thích như Drawfee và Second Wind. YouTube độc quyền là cách duy nhất để họ đưa nội dung đến người xem, và tôi không muốn họ biến mất. Tôi từng mua đồ chơi D&D từ những nhà sáng tạo như Pointy Hat khi họ tự quảng cáo sản phẩm — như một cách thể hiện sự ủng hộ. Tôi cũng đăng ký kênh hài Dropout, một nhánh phát triển từ College Humor, và có lẽ là dịch vụ phát trực tuyến duy nhất tự vận hành mà thực sự xứng đáng với số tiền bạn bỏ ra.
Nhưng trả tiền trực tiếp cho YouTube? Không đời nào. Tôi đã cho Google quá nhiều tiền qua điện thoại và máy tính bảng trước đây, từng trả tiền cho Google Play Music nhiều năm trước khi họ lại dẹp nó để thay bằng một dịch vụ tệ hơn và đắt hơn. Cho đến khi Google tôn trọng cả người dùng lẫn nhà sáng tạo mà họ phụ thuộc vào, thì họ sẽ không thấy thêm một xu nào từ tôi nữa.
Chú thích của biên tập viên: Bài viết này được xuất bản lần đầu vào tháng 11/2024, nhưng đã được cập nhật sau khi YouTube ra mắt gói đăng ký Premium Lite giá 8 đô để bổ sung thông tin vào phần liên quan.